نكاتي پيرامون فن ترجمه
1- ماضي مطلق (ساده): وَعَدَ: (وعده داد) نَصَرَ: (ياري كرد)
طرز منفي كردن ماضي مطلق: ما+ فعل ماضي= ماضي منفي مانند: ماجَلَسَ: ننشست
لم+فعل مضارع= ماضي منفي ساده مانند: لم يَجلِس: ننشست
2- ماضي استمراري : مي+ماضي مطلق= مانند (مي رفت). طرز ساخت ماضي استمراري در زبان عربي :
كانَ(مشتقات آن)+فعل مضارع=ماضي استمراري ، مانند:كانَ يَذهَبُ:( مي رفت ) كُنتَ تذهبُ:مي رفتي
طرز منفي كردن ماضي استمراري:
ما+كان(مشتقات آن)+فعل مضارع مانند:ماكان يذهبُ: نمي رفت.
كان(مشتقات آن)+لا+فعل مضارع مانند: كان لا يذهبُ: نمي رفت.
3- ماضي بعيد: طرز ساخت در فارسي: صفت مفعولي فعل مورد نظر+ ماضي مطلق«بودن»: نوشته بودم و...
طرز ساخت در عربي: كان(مشتقات آن)+ قد+ فعل ماضي= ماضي بعيد ، مانند: كانَ قَد شاهَدَ=مشاهده كرده بود.
كان(مشتقات آن)+ فعل ماضي = ماضي بعيد مانند: كُنتُ شاهدتُ: مشاهده كرده بودم.
طرز منفي كردن ماضي بعيد: ما+كان + قد + فعل ماضي مانند:ما كان قد شاهد : مشاهده نكرده بود.
4-ماضي نقلي: فعلي كه در گذشته آغاز شده اما اثرش تا كنون باقي است، مانند: رفته ام، رفته اي و....
طرز ساخت در زبان عربي: قد + فعل ماضي مطلق= ماضي مطلق مانند: قَد ذهبتُ: رفته ام
نكته: بايد توجه داشت كه «قد» هميشه فعل ماضي را نقلي نمي كند بلكه گاهي تنها براي تكيه كلام بكار مي رود.
طرز منفي كردن ماضي نقلي: لمّا+ فعل مضارع= ماضي نقلي منفي (لمّا يُشاهِد: هنوز مشاهده نكرده است)
نكته: «لمّا»و «لمّا» که بر سر فعل مضارع می آیند معنی فعل را به منفی ماضی تبدیل می کنند، مانند : لَمّا یَذهَب یعنی هنوز نرفته است و لَم یَذهَب یعنی نرفت. ( مضارع منفی به لم و لمّا را فعل جحد گویند)
5-مضارع التزامي: بر وقوع فعل همراه با شك و ترديد و آرزو دلالت مي كتد. مانند: شايد بروم
توجه: مضارع التزامي علامتش در زبان عربي «فتحه» در پايان فعل و يا حذف «ن» از آخر صيغه هايي كه به نون اعراب ختم مي شوند.(بغير از دو صيغه جمع مؤنث) و به همين سبب در دستور زبان عربي در باب فعل مضارع منصوب گفته شده است. بنابراين مي توان گفت كه ادوات نصب مانند:«أن-كي-لكي-حتي-لـَ» فعل مضارع را غالبا به مضارع التزامي فارسي تيديل مي كنند.
مانند: أن يَكتُبَ: (كه بنويسد) كَي يذهَبوا( تا بروند) ، بنابراين: ادوات ناصبه+فعل مضارع=مضارع التزامي
نكته: بايد توجه داشت حرف ناصبه «لَن» معناي فعل مضارع را غالبا به مستقبل منفي تبديل مي كند.
مانند : لَن يذهبَ : (نخواهد رفت) لَن تَنالوا : (نخواهيد رسيد)
نكته: همچنين حرف امر«لِ» نيز فعل مضارع را مضارع التزامي مي كند. مانند: لِيَكتُب: (بايد بنويسد)
6-فعل مختصّ حال : طرز ساخت در زبان عربي: لَ + فعل مضارع = مضارع حال . این فعل فقط مختص زمان حال می شود . مانند: لَیَأکُلُ یعنی، دارد می خورد.
۷- مستقبل: اين فعل بر انجام كاري در آينده دلالت مي كند. «خواهم نوشت»
طرز ساخت در زبان عربي: س (آینده نزدیک) يا سوف( آینده دور) +فعل مضارع= مستقبل ، مانند:سوف نكتب:خواهيم نوشت. سَنكتُبُ: بزودي خواهيم نوشت.
طرز منفي كردن مضارع مستقبل: لَن+فعل مضارع ، مانند: لَن نكتبُ: (هرگز نخواهيم نوشت)
7-طرز منفي كردن فعل أمر (فعل نهی) : لا(جازم)+فعل مضارع=امر منفي ، مانند: لاتجلس: ننشين.
نكته: فعل ماضي را معمولا با «ما» و فعل مضارع را با «لا» و فعل مستقبل را با «لَن» منفي مي كنند.
مانند: ماعَرَفَك:(تو را نشناخت) ، لايَعرِفُك:(تو را نمي شناسد) ، لَن يَعرِفُك:(هرگز تو را نخواهد شناخت)
توجّه توجّه
فعل ماضی معمولاً با حرف نفی «ما» منفی می شود، اما اگر دو فعل ماضی پشت سر هم در یک جمله بیایند با «لا» منفی می شود مانند: فلا صَدّقَ و لا صَلّی یعنی تصدیق نکرد و نماز نخواند.
فعل مضارع معمولاً با حرف نفی «لا» منفی می شود، و می تواند با حرف «ما» هم منفی شود. اگر فعل مضارع با ما منفی شود فقط نفی از زمان حال می کند و اگر با لا منفی شود نفی از آینده نیز می کند. مانند:
اَنا ما اُدَخِّنُ یعنی من الان سیگار نمی کشم و اَنا لا اُدَخِّن یعنی من کلاً سیگار نمی کشم.
منابع:
۱-کتاب صرف ساده، موسسه انتشارات دار العلم قم
وبلاگ تخصصی دینی ، قرآن و عربی شامل مطالب آموزشی و تربیتی و مذهبی، دانلود کتب گوناگون ، نرم افزارهای قرآنی و غیره، مقالات آموزشی، انواع فرهنگ لغت عربی و چند زبانه،انواع تفاسیر و دائرة المعارف قرآنی و ... آماده درج مطالب خواندنی و علمی شما عزیزان و دبیران محترم دینی و عربی می باشد. مطالب متنی جذاب و خواندنی خود را در فرم تماس با ما و فایلهای دیگر را به آدرس : 
